Nadciśnienie - diagnostyka
Rozpoznanie opiera się na pomiarze ciśnienia tętniczego i stwierdzeniu wartości wyższych niż 139/89 mm Hg przy co najmniej trzech pomiarach wykonanych w różnych dniach i na każdej z kończyn górnych. Należy nadmienić, że ciśnienie krwi mierzy się po upływie co najmniej 10 minut odpoczynku i 30 minut od zapalenia papierosa lub wypicia kawy, najlepiej w pozycji siedzącej, z odsłoniętym ramieniem podpartym na wysokości serca (mankiet z gumową poduszą powinien obejmować 80% obwodu ramienia i pokrywać 2/3 jego długości). Trzeba jednak pamiętać, że u 20% badanych występuje syndrom „białego fartucha”. U takich osób, a także w innych wątpliwych przypadkach, wykonuje się 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego. Najbardziej cennym badaniem jest jednak systematyczne wykonywanie pomiarów ciśnienia przez chorego w domu z jednoczesnym zapisywaniem ich wartości w zeszycie.
Po rozpoznaniu nadciśnienia należy określić czy ma ono charakter pierwotny, czy wtórny, jak również ustalić obecność ewentualnych powikłań i współwystępujących czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Podstawą tego etapu diagnostycznego jest rozmowa z lekarzem (wywiad), jak również badanie fizykalne.
U każdego pacjenta wykonuje się również podstawowe badania laboratoryjne:
- morfologię krwi (wykrycie anemii, zakażenia i innych zaburzeń),
- stężenie sodu, potasu, mocznika i kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu (wykrycie zaburzonej pracy nerek, będącej przyczyną lub skutkiem nadciśnienia),
- stężenie glukozy (wykrycie współistniejącej cukrzycy),
- stężenie cholesterolu: całkowitego, HDL, LDL, trójglicerydów (wykrycie zaburzeń lipidowych, zwiększających ryzyko rozwoju miażdżycy).
Należy również wykonać EKG, w którym można stwierdzić cechy przerostu i przeciążenia lewej komory serca.
Badania dodatkowe, które mogą rozszerzyć spojrzenie na stan zdrowia pacjenta to:
- zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej i badanie echokardiograficzne serca (ocena wynikających z nadciśnienia zmian w lewej komorze serca i aorcie),
- badanie dna oka (ocena uszkodzenia naczyń siatkówki),
- ultrasonografia nerek i tętnic szyjnych (ocena obecności blaszek miażdżycowych w tętnicach, zwężeń, uszkodzeń struktury nerki).
Inne badania wykonuje się, aby uzyskać potwierdzenie konkretnej przyczyny nadciśnienia wtórnego, np. stężenie produktów przemiany amin katecholowych w moczu przy podejrzeniu guza chromochłonnego.